Kod svih naroda i u svim razdobljima ruka je bila simbol snage i moći, a njena slika je neretko predstavljala i samog Boga. U egipatskom tekstu iz “Knjige vratnica”, koji se nalazi na kovčegu faraona Setija I, “Velika šaka” označava najvišu moć koja upravlja i nebom i zemljom. Na vinjetama koje ukrašavaju tekst je “Velika šaka” koja čvrsto drži lanac kojim su vezana četiri Horusova sina i koji zadržava zmije podzemnog sveta i Apepa, boga zla i večnog neprijatelja Raa, boga Sunca.
Na srednjovekovnim slikama Svevišnji je predstavljen šakom koja izlazi iz oblaka. Ponekad je šaka otvorena i zraci svetlosti izlaze iz prstiju, ali se češće vidi u činu blagoslova, to jest sa dva podignuta prsta.
U Bibliji je uzdizanje ruke prema Bogu smatrano za čin bogobojažljivog obožavanja. Asirci su koristili zbirku magijskih molitvi kojoj su dali ime “Nis kati”, sto u prevodu znači - “Podizanje ruke.”
U zapadnoj Aziji čin podizanja ruke je smatran simbolom prizivanja božanstva, bilo u zakletvi bilo u kletvi, prinošenju molitvi ili preklinjanju. Reči “podizanje ruke”, zapisane su i u “Kućnom zapisu iz istočne Indije”, a sa njima je svoju molitvu upućenu Marduku, započinjao silni car Nabukodonozor II.
Fatimina ruka je poznata i pod nazivom Hamsa, što znači pet na arapskom jeziku. Jevreji je nazivaju Mirjamina ruka, koja je bila sestra Mojsijeva. Hršćani na istoku je nazivaju Marijina ruka, po Isusovoj majci Mariji.
Modeli ispružene šake pronađeni su u i mnogim drugim zemljama gde su najčešće upotrebljavani kao amajlije; figure šake pričvršćivane su za carske mačeve, bodeže i drugo oružje, uvek sa idejom o prenošenju moći na one koji drže mač i upotrebljavaju oružje.
Slike šake sa savijenim palcem i trećim i četvrtim prstom, a prvim i drugim
ispravljenim, od najstarijih vremena označavaju “blagoslov”, ali savijena saka
sa ispravljenim prvim i četvrtim prstom predstavlja “rogove đavola”. Ipak, i
ovakvi modeli šake su nošeni kao amajlije.
Zatvorena šaka sa ispravljenim prvim prstom u nekim zemljama je smatrana za
sigurnu zaštitu od urokljivih očiju. Kod Arapa i Abesinaca desna šaka je
smatrana “šakom časti”, a leva “šakom beščašća”, jer je upotrebljavana u
izvođenju dela koja su smatrana nečistim, iako su bila neophodna.
Kod Arapa, figure i crteži desne šake Fatime, smatrani su za moćne amajlije.
Fatima je bila kćerka Božjeg poslanika Muhameda i njegove žene Hadidže. Kada je
odrasla udala se za Alija ibn Abi Taliba, Poslanikovog rođaka sa kojim je
izrodila sinove Hasana i Huseina. S jednog na drugi kraj islamskog sveta, uz
njeno ime dodaje se i počasni naziv “Az-Zahra”, Sjajna ili “Al-Batu”, Čista
devojka ili Devica. Božji poslanik Muhamed je smatrao Fatimu za jednu od četiri
savršene žene, ostale tri su bile njegova žena Hadidža, faraonova žena Asja i
Isina majka Mejrem (Marija, majka Isusova; Bogorodica).
Prema nekim istočnjačkim tumačima, Fatimina šaka predstavlja celu islamsku
religiju i njenih pet glavnih stubova na kojima počiva: kelimei sehadet (uverenje
da je samo Allah Bog, i da je Muhamed njegov Poslanik); salat (namaz, osnovna
obredna molitva); sijam (post); zekat (obaveza imućnih da daju milostinju
siromašnim) i hadž (odlazak na hodočašće u Meku).
Fatimina šaka, takođe, simbolizuje porodicu Božjeg poslanika: palac predstavlja
samog Muhameda; prvi prst - Fatimu; drugi prst - Alija, njenog muža; treći i
četvrti prst - Fatimine sinove Hasana i Huseina. Četvrti prst je takođe
predstavljao mnoge duhovne i moralne odlike i dobre osobine. Vrlo često Sufiji
nose Fatimimu ruku kao simbol na svojoj odeći ili oko vrata.
HAMSA KAO AMAJLIJA
Fatimina šaka služi svom nosiocu da
mu donese sreću i da ga štiti od zla. Ona nudi zaštitu u opasnim situacijama i daje
čoveku vitalnu snagu i moć.
Još u Vavilonu ruka sa ispruženim prstima bila je simbol sreće. U Egiptu su Fatiminu
ruku nosili kako bi i slikom prikazali da žele privući sreću kao i da je, kad
sreća dođe, žele po svaku cenu zadržati.
Amulet Hamsa
U srednjem veku Fatimina šaka je bila raširen i omiljen simbol sreće. Na njoj su
cesto bili nacrtani magijski, najčešće hebrejski znakovi i slova ili neki
drugi, nepoznati simboli. Često su na Fatiminoj šaci bile ucrtane i linije sa
dlana, kako bi se iz njih mogle iščitati čovekova sudbina i njegove stvarne
želje. Različite linije na ovom talismanu izražavaju različit karakter i
sudbinu čoveka: podignuta ruka ima dvostruki smisao, s jedne strane označava
pozdrav sudbini u njenim dobrim aspektima, a istovremeno tera loše aspekte
sudbine.
U svim vremenima, ruka je predstavljala poseban deo čovekovog tijela. Uz njenu pomoć može se izražavati druželjubivost, briga za druge ljude, osećanja i stremljenja sve do simboličkog pokreta Ruke Božje.
Priredila: Nadica Janić
%20%20Foto%20Nadica%20Jani%C4%87.JPG)
